Nieuws & Blogs

Update: Rechtsherstel box 3 na uitspraak Hoge Raad

Alois Brandsma | 24-mei-2022 11:00:00

Op 24 december 2021 oordeelde de Hoge Raad dat de forfaitaire box 3-heffing over de jaren 2017 en 2018 vanwege strijdigheid met Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) terzijde moet worden geschoven als het werkelijke rendement lager is dan het forfaitaire rendement. De Hoge Raad stelde dat het voordeel uit sparen en beleggen in deze procedure moet worden bepaald op het werkelijk behaalde rendement.

Op 4 februari 2022 volgde een collectieve uitspraak op bezwaar tegen aanslagen inkomstenbelasting voor de jaren 2017 tot en met 2020, waarin alle bezwaarschriften tegen de aanslagen inkomstenbelasting 2017 tot en met 2020 die zijn aangewezen als massaal bezwaar gegrond werden verklaard. Vervolgens moest nog rechtsherstel worden geboden.

Automatisch rechtsherstel

Medio april 2022 besprak de staatssecretaris van Financiën twee varianten voor rechtsherstel met de Tweede Kamer. Op 28 april 2022 werd bekend dat belastingplichtigen wiens bezwaar is aangewezen als massaal bezwaar over de belastingjaren 2017-2020 vóór 4 augustus 2022 automatisch rechtsherstel krijgen via de zogenaamde forfaitaire spaarvariant. Eenzelfde rechtsherstel wordt opvolgend automatisch geboden voor alle nog niet onherroepelijk vaststaande of nog niet opgelegde aanslagen box 3 over de belastingjaren vanaf 2017:

Vanaf augustus 2022 worden alle aanslagen 2021 gefaseerd opgelegd. Op dat moment is waarschijnlijk ook een nieuwe versie van de online aangifte 2021 beschikbaar. Indien gewenst (bijvoorbeeld in verband met een nieuwe partnerverdeling) kan de aangifte 2021 dan opnieuw ingediend worden.
Vanaf medio september 2022 wordt daarnaast herstel geboden voor alle aanslagen 2017 tot en met 2020 die op 24 december 2021 nog niet onherroepelijk vaststonden.
Vanaf medio oktober 2022 volgt rechtsherstel voor alle aanslagen 2017 tot en met 2020 waarvoor nog geen aanslag was opgelegd.

(Nog) geen rechtsherstel voor niet (tijdige) bezwaarmakers

Voor belastingplichtigen die niet tijdig bezwaar maakten, volgt (nog) geen rechtsherstel. De staatssecretaris wilde hiervoor eerst het oordeel van de Hoge Raad in een box 3-procedure afwachten. Dat arrest van de Hoge Raad is op 20 mei 2022 verschenen. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat er geen verplichting is om ook compensatie te bieden aan belastingplichtigen die geen of niet tijdig bezwaar hebben gemaakt. Het kabinet moet nu gaan beslissen of toch ook aan deze doelgroep rechtsherstel geboden wordt doordat aan hen de mogelijkheid wordt geboden om een verzoek om ambtshalve vermindering in te dienen. Dit besluit wordt uiterlijk op Prinsjesdag van dit jaar bekend gemaakt. Het is niet nodig om nu al een verzoek om ambtshalve vermindering in te dienen. Belastingplichtigen die het niet eens zijn met de beslissing van het kabinet, zullen zich vanwege de uitspraak van de Hoge Raad van 20 mei 2022 waarschijnlijk bij die beslissing van het kabinet moeten neerleggen.

Forfaitaire spaarvariant

Het rechtsherstel met de spaarvariant vindt automatisch plaats op basis van de werkelijke verdeling van het spaargeld en de beleggingen van een belastingplichtige. Daarbij gelden de volgende uitgangspunten:

spaargeld wordt belast op basis van de actuele spaarrente (0,25% in 2017, 0,12% in 2018, 0,08% in 2019, 0,04% in 2020 en 0,01% in 2021);
voor schulden wordt aangesloten bij de hypotheekrente (3,43% in 2017, 3,20% in 2018, 3% in 2019, 2,74% in 2020 en 2,46% in 2021);
voor beleggingen (effecten en onroerend goed) wordt uitgegaan van het nu ook geldende meerjarige gemiddelde rendement voor beleggingen (5,39% in 2017, 5,38% in 2018, 5,59% in 2019, 5,28% in 2020 en 5,69% in 2021).

Wetsvoorstel overbruggingswet 2023 en 2024

De beleidsregels om de precieze vormgeving van het rechtsherstel te verankeren worden in een beleidsbesluit opgenomen. Dit beleidsbesluit wordt vervolgens in een wetsvoorstel omgezet voor de jaren 2023 en 2024. Het wetsvoorstel wordt op Prinsjesdag van dit jaar aan de Tweede Kamer aangeboden. Ook in de jaren 2023 en 2024 zal de box 3-heffing dan plaatsvinden volgens de forfaitaire spaarvariant.

Toekomstig box 3-stelsel

Vanaf 2025 volgt een nieuw systeem waarbij de belasting in box 3 geheven wordt over het werkelijke rendement. Het voorstel is om box 3 vorm te geven als een vermogensaanwasbelasting. In box 3 wordt dan belast:

de reguliere inkomsten (zoals rente, dividend, huur, pacht verminderd met de kosten), maar ook;
de waardeontwikkeling van het vermogen (denk aan koerswinst/verlies op aandelen en waardestijging/daling van onroerend goed).

Hulp nodig? Onze specialisten ondersteunen je graag!

Uiteraard houden we je op de hoogte van verdere ontwikkelingen. Heb je voor nu vragen over dit onderwerp? Dan kun je uiteraard altijd contact opnemen met onze fiscalisten Lonneke Voermans-Peters of Alois Brandsma van Bol Adviseurs. Zij helpen je graag verder!